Periferik arter hastalığı, bacaklarda, kollarda ve diğer vücut bölgelerindeki kan damarlarının daralması veya tıkanması nedeniyle kan akışının azalmasıdır. Bu hastalıktan muzdarip olan kişilerin beslenmelerinde bazı değişiklikler yapmaları gereklidir.

Periferik arter hastalığı olan bireylerin sağlıklı bir beslenme planı hazırlamaları, damar sağlıklarını destekleyen ve hastalığın semptomlarını azaltabilecek birtakım besinleri düzenli olarak tüketmeleri gerekmektedir. Omega-3 yağ asitleri ve antioksidanlar açısından zengin besinler, periferik arter hastalığı olan kişiler için özellikle faydalıdır.

İyi bir beslenme planı, hastalığın ilerlemesini yavaşlatır ve sağlığın korunmasına yardımcı olur. Düzenli egzersiz, düşük tuzlu ve düşük yağlı bir diyete uyumlu olmak, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve periferik arter hastalığı için risk faktörlerinden kaçınmak, hastalık için en önemli tedavi yöntemlerindendir.

Periferik Arter Hastalığı Nedir?

Periferik arter hastalığı, periferik arter adı verilen ve kalbin pompaladığı kanın vücudun farklı bölgelerine ulaşmasını sağlayan damarların daralması veya tıkanması sonucu oluşan bir hastalıktır. Bu hastalık genellikle bacaklarda, ayaklarda, kollarda ve ellerde oluşur. Belirtileri arasında bacaklarda ağrı, bacakların soğuk olması, bacaklarda veya kollarda uyuşma, yorgunluk, ciltte renk değişikliği gibi semptomlar ön plana çıkar.

Risk faktörleri arasında sigara içmek, yüksek kolestrol seviyesi, yüksek tansiyon, diyabet, hareketsiz yaşam, yaşlılık, ailesel yatkınlık gibi faktörler yer almaktadır. Bu nedenle, periferik arter hastalığı olan kişilerin hastalığın ilerlemesini önlemek için sağlıklı bir beslenme programı ve yaşam tarzı benimsemeleri önemlidir.

Bununla birlikte gereksiz antibiyotik kullanmak gibi yanlış uygulamalar da periferik arter hastalığı riskini arttıran sebepler arasında yer almaktadır. Bu nedenle, doktorunuzun önerdiği tedavi programını izlemeli ve düzenli olarak kontrol etmelisiniz.

• Periferik arter hastalığının belirtileri :
• Bacak ağrısı
• Bacakta soğukluk hissi
• Bacak, kollar veya ellerde uyuşma
• Ciltte renk değişiklikleri

Sağlıklı Beslenme İlkeleri

Sağlıklı beslenme ilkeleri, periferik arter hastalığı olan bireyler için oldukça önemlidir. Beslenme düzenindeki değişiklikler, hastalığın ilerlemesini durdurabilir ve damar sağlığını destekleyebilir. Sağlıklı beslenme ilkeleri şöyledir:

• Yeterli miktarda su tüketimi,
• Sebzeler, meyveler, tam tahıllar, yağsız protein kaynakları ve sağlıklı yağların düzenli olarak tüketilmesi,
• Trans yağlar, doymuş yağlar ve işlenmiş gıdalardan uzak durulması,
• Posa oranı yüksek, lifli besinlerin tüketilmesi,
• Tuz tüketimini sınırlamak,
• Alkollü içeceklerden uzak durmak,
• Kafeinli içeceklerin tüketimini sınırlamak,

Periferik arter hastalığı olan kişilerin beslenmelerinde dikkat etmeleri gereken noktalar şunlardır:

• Kolestrol seviyesi kontrol altında tutulmalıdır,
• Kan şekeri düzenlenmeli ve yüksek şekerli yiyeceklerden uzak durulmalıdır,
• Kalsiyum ve potasyum oranı yüksek yiyecekler tüketilmelidir,
• A vitamini, E vitamini, C vitamini ve B vitaminlerinin yeterli miktarda alınması gereklidir,
• Omega-3 gibi doymamış yağ asitleri ve diğer antioksidanlar açısından zengin olan yiyecekler tüketilmelidir.

Tuz Tüketimini Sınırlamak

Periferik arter hastalığı olan kişilerin beslenmelerinde dikkat etmeleri gereken noktalardan biri de tuz tüketimini sınırlamaktır. Fazla tuz tüketimi kan basıncını artırarak damar sertliği ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, tuz tüketimini sınırlamanın önemi büyüktür.

Bir yetişkinin günlük tuz tüketimi miktarı 6 gramdan az olmalıdır. Tuz tüketimini azaltmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

• Yemeklerde tuz yerine baharat kullanmak
• Yiyecekleri daha az tuzlu tercih etmek
• Tuzsuz zeytin, turşu ve konserve ürünler tercih etmek
• Fast food ve hazır gıdaların tuz oranlarına dikkat etmek

Tuz tüketimini azaltmanın alternatif yolları da mevcuttur. Örneğin, yeşil yapraklı sebzelerle yapılan yemekler tuz ihtiyacını karşılamaya yardımcı olabilir. Ayrıca, limon, sirke veya nar ekşisi gibi ekşi tatları kullanarak yemeklerin lezzetini artırabilirsiniz.

Kolestrolü Kontrol Altında Tutmak

Periferik arter hastalığı olan kişilerin kolesterol seviyesini kontrol altında tutarak damar sağlıklarını koruması önemlidir. Kolesterol seviyesinin yüksek olması, arterlerin tıkanmasına ve kan dolaşımının azalmasına neden olabilir.

Bu nedenle, kolesterol seviyesini düşürmek için beslenmenize dikkat etmeniz gerekiyor. Doymuş yağ içeriği yüksek, işlenmiş, hazır gıdalar ve fast food ürünleri tüketilmemelidir. Bunun yerine, doymamış yağ içeriği yüksek, özellikle Omega-3 bakımından zengin olan yiyecekler tercih edilmelidir.

Bu yiyeceklerin yanı sıra, lif içeriği yüksek yiyecekler de kolesterol seviyesini kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Tam buğday ekmeği, yulaf ezmesi ve kuru baklagiller gibi yiyecekler tercih edilebilir.

Kısacası, periferik arter hastalığı olan kişilerin, kolesterol seviyesini kontrol altında tutmak için sağlıklı beslenme alışkanlıklarını benimsemeleri önemlidir. Düşük yağ içeriği, doymamış yağlar ve lifli yiyecekler tüketilerek, vücut sağlığı korunabilir.

Zeytinyağı, Balık ve Yeşil Yapraklı Sebzeler

Periferik arter hastalığı olan bireylerin beslenme düzenlerinde yer vermesi gereken önemli besinler arasında zeytinyağı, balık ve yeşil yapraklı sebzeler yer alır.

Zeytinyağı, içeriğinde yer alan antioksidanlar ve tekli doymamış yağ asitleri sayesinde damar sağlığını destekler. Tansiyon düşürücü etkisi de bulunan zeytinyağı, yemeklerde kullanılarak kolaylıkla tüketilebilir.

Balık, içeriğindeki omega-3 yağ asitleri sayesinde vücuttaki iltihabı azaltır ve kalp-damar sağlığını korur. Salmon, ton balığı, uskumru ve sardalya gibi yağlı balıklar omega-3 yağ asitleri bakımından zengin kaynaklardır.

Yeşil yapraklı sebzeler, içerdikleri folat, magnezyum ve potasyum sayesinde damar sağlığını destekleyen sebzelerdir. Ispanak, roka, marul, brokoli, karnabahar ve pazı gibi sebzeleri tüketerek sağlıklı beslenme düzeninize ekleyebilirsiniz.

Zeytinyağı, balık ve yeşil yapraklı sebzeler periferik arter hastalığı olan bireylerin beslenme düzenlerinde önemli bir yer tutar. Bu besinler tüketilerek damar sağlığı iyileştirilebilir ve hastalığın ilerlemesi önlenebilir.

Periferik Arter Hastalığında Yiyecek Seçimleri

Periferik arter hastalığı olan bireylerin sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri için doğru yiyecekleri seçmeleri önemlidir. Sağlıklı bir beslenme planı, periferik arter hastalığı olan kişilerin damar sağlığını korumalarına yardımcı olabilir. Besin alımını dengelemek ve zararlı gıdaları azaltmak bu hastalığın tedavisinde önemli bir rol oynar. Aşağıdaki yiyecek seçimleri hastalık riskini azaltırken, sağlıklı damarlar için gerekli olan besinleri de sağlar:

Proteinler, vücudun kaslar ve dokulari onarmak için gereklidir. Ancak, bazı protein kaynakları periferik arter hastalığı olan bireyler için uygun olmayabilir. Kırmızı et, özellikle işlenmiş olanları, doymuş yağlar ve tuz içerir. Bunların yerine, balık, tavuk, hindi, yumurta ve tofu gibi protein kaynakları tercih edilmelidir. Fasulye, mercimek, nohut, fındık ve tohumlar gibi bitkisel protein kaynakları da tüketilebilir.

Karbonhidratlar vücudun enerji kaynağıdır. Ancak, rafine edilmiş karbonhidratlar, kan şekeri seviyelerini yükselterek damarları etkileyebilir. Bu nedenle, beyaz ekmek, pirinç, şeker ve tatlılar yerine, tam buğday ekmeği, esmer pirinç, meyve ve sebzeler tüketilmelidir. Bu gıdalar, lif açısından zengindir ve kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutarlar.

Damar sağlığı için gerekli olan birçok vitamin ve mineral, sebzeler ve meyveler gibi yiyeceklerde bulunur. Yeterli miktarda antioksidanlar ve potasyum, magnezyum ve diğer mineralleri içeren yiyecekler hastalığın ilerlemesiyle ilgili sorunları önleyebilir. Turunçgiller, brokoli, ıspanak, havuç ve tatlı patates gibi yeşil yapraklı sebzeler, vitamin ve mineral bakımından zengin seçeneklerdir.

Periferik arter hastalığı olan bireylerin tuzlu, yağlı ve işlenmiş gıdalardan uzak durmaları önemlidir. Fast food gibi yüksek kalorili yiyecekler, doymuş yağlar ve tuz açısından zengindir. Alkol, kan damarlarını genişleterek, kan akışının engellenmesine neden olabilir ve hastalığın ilerlemesine katkıda bulunabilir. Bu nedenle, tuz ve yağdan zengin yiyecekler ve alkollü içeceklerden kaçınmak gerekir.

Protein Kaynakları

Periferik arter hastalığı olan bireyler için protein içeriği yüksek besinler tüketmenin damar sağlığına katkısı büyüktür. Ancak tüketilen protein kaynağına dikkat edilmesi gerekmektedir. Hayvansal proteinlerin yüksek doymuş yağ içeriği ve kolestrol seviyesi nedeniyle tüketimi dikkatle yapılmalıdır. İşlenmiş et ürünleri ve kırmızı et de sınırlı tüketilmelidir.

Bunun yerine, protein ihtiyacını bitkisel kaynaklar aracılığıyla karşılamak daha faydalıdır. Mercimek, nohut, barbunya, fasulye gibi baklagiller, soya fasulyesi, tofu, badem, ceviz gibi kuruyemişler iyi birer protein kaynağıdır. Ayrıca, tavuk ve hindi gibi beyaz etler de hayvansal protein alternatifi olarak tercih edilebilirler.

Bir diğer besin kaynağı da yumurtadır. Ancak, kolestrol seviyesi yüksek olan kişilerin yumurta tüketiminde dikkatli olmaları gerekir. Haftada 4-5 kez tüketilmesi yeterlidir.

Karbonhidrat Kaynakları

Periferik arter hastalığı olan bireyler için uygun karbonhidrat seçimi oldukça önemlidir. Geniş bir yiyecek skalasına sahip olan karbonhidratlar sağlıklı beslenme için de gereklidir. Ancak rafine edilmiş karbonhidratlardan uzak durmak gerekmektedir. Rafine edilmiş karbonhidratlar, tahılın en önemli parçaları olan liflerinden arındırılır ve bu da kan şekerinin yükselmesine sebep olur. Buna karşılık tam tahıllı ürünler, meyveler, sebzeler ve baklagiller gibi kompleks karbonhidratlar sağlıklı bir seçenek olarak görülmektedir.

• Tam tahıllı ekmek, kahverengi pirinç, bulgur, quinoa gibi tam tahıllı ürünler tüketilebilir.
• Meyve tercihinde ise daha az şeker içeren elma, çilek, kiraz gibi meyveler seçilmelidir.
• Sebzeler arasında brokoli, kabak, lahana, ıspanak gibi yeşil sebzeler, sarımsak, soğan gibi besinler de tüketilebilir.
• Baklagiller arasında yeşil mercimek, nohut, barbunya gibi sebzeler de tercih edilebilir.

Bunların yanı sıra, işlenmiş atıştırmalıklar yerine taze ve doğal alternatifler tercih edilmelidir. Yüksek kalorili ve şekerli gıdaların fazla tüketilmesi, kilo alma ve şeker hastalığı gibi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Bu nedenle, karbonhidrat tüketimi gereklidir ancak doğru seçimler yapmak da önemlidir.

Vitamin ve Mineral İçeriği Yüksek Yiyecekler

Periferik arter hastalığı olan kişilerin beslenme düzenlerinde vitamin ve mineral içeriği yüksek yiyecekler yer almalıdır. Bu tür yiyeceklerin tüketimi, damar sağlığı açısından önemli bir faktördür. İşte önemli vitamin ve mineralleri yüksek olan yiyecekler.

- Turunçgiller: Portakal, mandalina, greyfurt, limon gibi turunçgiller C vitamini açısından zengindir. C vitamini, damar duvarlarının hasar görmesini önleyerek damar sağlığını korur.

- Koyu yeşil yapraklı sebzeler: Ispanak, pazı, roka, lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler, demir, magnezyum ve vitamin K açısından zengindir. Bu mineraller ve vitaminler, kan dolaşımını düzenleyerek damar sağlığını korur.

- Fındık ve tohumlar: Ceviz, fındık, badem, ay çekirdeği gibi fındık ve tohumlar, E vitamini ve omega-3 yağ asitleri açısından zengindir. E vitamini, damar duvarlarının oksidatif stresten korunmasına yardımcı olurken, omega-3 yağ asitleri, kan pıhtılaşmasını önleyerek kan akışını düzenler.

- Tatlı patates: Tatlı patates, beta-karoten açısından zengindir ve bu besin, damarlarda iltihaplanmayı önler ve bağışıklık sistemini destekler.

- Soya: Soya fasulyesi, kansere karşı koruyucu etkisi olan izoflavonlar içerir. Ayrıca soya, damar sağlığını korumak için önemli olan protein ve magnezyum gibi çeşitli besinleri içerir.

Bu yiyeceklerin yanı sıra, C vitamini, E vitamini, magnezyum, kalsiyum gibi önemli besin öğeleri açısından zengin besin takviyeleri de kullanılabilir. Ancak, bu takviyelerin alımı, doktor kontrolünde yapılmalıdır.

Sonuç olarak, periferik arter hastalığı olan bireylerin sağlıklı bir beslenme düzeni benimsemesi ve vitamin ve mineral açısından zengin yiyecekleri tüketmesi, damar sağlığını korumak açısından önemlidir.

Sık Sorulan Sorular

Periferik arter hastalığı ve beslenme hakkında birçok soru vardır. Bu nedenle, en sık sorulan bazı soruların yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz:

• Periferik arter hastalığı nedir?
  Periferik arter hastalığı, vücudunuzdaki arterlerin daralması veya tıkanması sonucu kan akışının engellenmesidir. Bu durum bacaklarda ağrı, yürümede güçlük ve yaraların iyileşmesinde zorluk gibi çeşitli belirtilere neden olabilir.
• Periferik arter hastalığı olan kişiler hangi yiyeceklerden kaçınmalıdır?
  Periferik arter hastalığı olan kişiler, doymuş yağ, tuz ve şeker içeren yiyeceklerden kaçınmalıdır. Ayrıca, işlenmiş gıdalar, fast food, kızartmalar ve şarküteri ürünleri de tüketilmemesi gereken yiyecekler arasındadır.
• Periferik arter hastalığı olan kişiler hangi yiyecekleri tercih etmelidir?
  Periferik arter hastalığı olan kişiler, omega-3 yağ asitleri, lif, vitamin ve mineral açısından zengin yiyecekleri tercih etmelidir. Bu besinler arasında balık, zeytinyağı, yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve baklagiller bulunmaktadır.
• Beslenme periferik arter hastalığının tedavisinde nasıl etkilidir?
  Sağlıklı beslenme, periferik arter hastalığının tedavisinde önemli bir rol oynar. Düşük yağlı, düşük tuzlu ve yüksek lifli bir diyet, kan basıncını düşürür, kolesterol seviyesini kontrol altına alır ve kan damarlarının genişlemesine yardımcı olur. Ayrıca, sağlıklı beslenme ile birlikte düzenli egzersiz yapmak da kan dolaşımının iyileşmesine yardımcı olur.
• Periferik arter hastalığı olan kişilerin tuz tüketimi ne kadar olmalıdır?
  Periferik arter hastalığı olan kişiler, günlük tuz tüketimini 2,3 gramdan azaltmalıdır. Tuz tüketimini azaltmak için alternatif olarak baharatlar, otlar ve limon suyu kullanılabilir.